بررسی فرقه‌‎های انحرافی منتسب به شیعیان در دوران امام جواد(ع)   

محمدحسین نورمحمدی، کارشناس فرهنگی و مدرس دانشگاه تویسرکان، در گفت‌وگو با ایکنا از همدان اظهار کرد: امام جواد(ع) با آنکه در دوران کودکی به امامت رسیده بود از همان دوران صاحب عزت و اقتدار بود، هرگز کارهای کودکانه نمی‌کرد و در حفظ دین و شعائر اسلام به مانند دیگر ائمه معصومین(ع) عمل می‌کرد و وظیفه خود را به‌خوبی انجام می‌داد. از نظر امامت و ولایت با آنها یکی بود و مسئولیت امامت و تعلیم و تربیت دینی را در جامعه زمان خود عهده‌دار بود.

وی با اشاره به فضایل علمی و حکمت امام نهم شیعیان افزود: وقتی مأمون فضایل امام جواد(ع) را شنید شوق زیارت ایشان را یافت ضمن اینکه می‌خواست سادات علوی در حیطه  قدرت او باشند، دستور داد امام جواد(ع) را به خراسان دعوت کردند و چون دید این جوان هاشمی در همه علوم، حکمت، ادب، کمال و عقل سرآمد است ایشان را بسیار احترام کرده و دخترش را به ازدواج امام جواد(ع) در آورد و با احترام ایشان را به مدینه فرستاد.

مدرس دانشگاه تویسرکان تصریح کرد: بعد از آن مأمون و اطرافیانش از وجود امام احساس خطر کرده و با توطئه و دسیسه همسر امام را تحت تأثیر قرار دادند و امام توسط همسرشان مسموم و به شهادت رسید. در حالی که مدت امامت امام نهم، هفت سال و مدت عمر با برکتشان نیز 25 سال بود. امام رضا(ع) ایشان را فرزندی بابرکت برای شیعیان و مانند موسی عمران شکافنده دریا و به پاکی چون عیسی بن مریم دانستند از مادری پاک و پاکیزه به دنیا آمد که از حق دفاع و باطل را نابود می‌کند.

نورمحمدی با اشاره به فرقه‌های انحرافی در زمان امام جواد(ع) و برخورد ایشان با این فرقه‌ها گفت: با توجه به اینکه این فرقه‌ها به دنبال شبهه و در پی انحراف شیعه بودند امام در برابر آنها موضع گرفت. طبق روایت راویان اهل حدیث که مجسم مذهب بوده و خدا را جسم می‌دانستند امام درباره آنها به شیعیان فرمود اجازه ندارید در پشت سر کسی که خدا را جسم می‌داند نماز گزارده و به آنها زکات بدهید.

این مدرس دانشگاه تویسرکان به فرقه واقفیه اشاره کرد و افزود: واقفیه یکی از فرقه‌های انشعابی در زمان امام جواد(ع) بود که به‌صورت مشکلی در مقابل شیعیان مطرح شده بود. آنان کسانی بودند که بعد از شهادت امام کاظم(ع) بر آن حضرت توقف کرده و امامت فرزندش امام رضا(ع) را نپذیرفتند و امام جواد این فرقه را نیز انحرافی اعلام کرد و وقتی کسانی در مورد خواندن نماز در برابر واقفی‌ها از ایشان سوال کردند امام آنها را منع کرد.

وی با اشاره به اینکه یکی از فرقه‌های انحرافی دوران امام جواد(ع) زیدیه بوده که به خاطر دشمنی با ائمه(ع)، امام در برابر آنها موضع‌گیری داشت، تصریح کرد: در روایتی از امام جواد(ع) واقفیه و زیدیه مصداق آیه سوم سوره مبارکه غاشیه که می‌فرماید «وُجُوهٌ یَوْمَئِذٍ خَاشِعَةٌ عَامِلَةٌ نَّاصِبَةٌ؛ آنان کسانی هستند که پایه‌ دشمنی با خاندان محمد(ص) را نصب کردند» و ابن ابی‌عمیر گوید «از امام جواد(ع) درباره‌ این آیه پرسیدم و ایشان فرمود «این آیه درباره‌ ناصبی­‌ها نازل شد و زیدی‌­ها و واقفی­‌ها از جمله ناصبی­‌ها هستند.»

نورمحمدی اظهار کرد: این فرقه به سبب اینکه در بدنام کردن شیعه سهم بسزایی داشته مورد تنفر امام بود و با توجه به فرموده حضرت، خطر |آنها برای شیعیان بسیار جدی بود زیرا به نام امام روایاتی را جعل کرده و به این وسیله دین و شیعیان را که پیرو ائمه(ع) بودند به انحراف می‌‌کشاندند.

به جا ماندن ۶۰۰ اثر علمی از امام جواد(ع)

حجت‌الاسلام روح‌الله رستمی، مدیر اداره تبلیغات اسلامی ملایر نیز در گفت‌وگو با ایکنا ضمن تبریک میلاد سراسر نور جوادالائمه(ع) گفت: امام محمدتقی(ع)، امام نهم شیعیان به‌دلیل بسیار بخشنده بودن و بخشش زیاد ایشان را جوادالائمه لقب دادند. آن حضرت در سن هشت سالگی به امامت رسید و همین سن کم ایشان باعث شد که بعضی از شیعیان در امامت آن حضرت تردید کرده و امامت او را نپذیرند و به همین دلیل بخشی از این افراد به واقفیه پیوستند که در امامت امام کاظم(ع) توقف کرده بودند.

وی افزود: امام جواد(ع) به دلیل تحت کنترل بودن توسط حاکمان عباسی با شیعیان بیشتر از طریق وکلا در ارتباط بودند و بسیار اهل علم و مباحثات علمی با مخالفان بودند و بیش از ۶۰۰ اثر علمی از ایشان در علوم مختلف از جمله کلام و فقه و اصول و... به جای مانده است.

مدیر اداره تبلیغات اسلامی ملایر در خصوص فرقه زیدیه تصریح کرد: این فرقه از فرقه‌های منتسب به مذهب شیعه است، با این تفاوت که ما شیعیان 12 امام را بعد از پیامبر(ص) پذیرفته، اما زیدیه اعتقاد به سه امام اول داشته و در ادامه اعتقاد دارند که استمرار امامت از طریق هاشمیونی که اولاً قیام مسلحانه داشته و مردم را به امامت خود دعوت کرده اتفاق افتاده و به ائمه‌ای که قیام مسلحانه را نداشتند اعتقادی ندارند.

وی به فرقه واقفیه اشاره کرد و گفت: این فرقه به ائمه(ع) تا امام هفتم اعتقاد داشته و قائل به امامت امام بعد از ایشان نیستند و بعد از امام کاظم(ع) همان جا توقف کرده و ایشان را امام آخر معرفی می‌کنند که علت اصلی این انحراف نوابی بوده که امام موسی کاظم(ع) به‌عنوان رابطین برای جمع‌آوری وجوه از شیعیان داشتند، بنا بود که این وجوه را برای تقویت مذهب و مکتب شیعه صرف کنند، اما بعد از شهادت امام کاظم(ع) برای اینکه این مبالغ و ثروت را انتقال به امام بعدی ندهند در امامت امام هفتم توقف کرده و امامت امام بعدی را نپذیرفتند که این باعث انحراف و شکل‌گیری فرقه واقفیه شد.

رستمی یادآور شد: فرقه اسماعیلیه نیز از فرقه‌های دیگری است که تا امام ششم با ما هم عقیده بوده اما بعد از امام صادق(ع) استمرار امامت را در فرزند ایشان اسماعیل و نسل‌های پس از آن می‌دانند و اینها اسماعیلیه نامیده می‌شوند.